Merkezi Kahramanmaraş olan ve ülkemizde meydana gelen ve birçok ilimizi etkisi altına alan depremin toplum psikolojisi üzerindeki olumsuz etkisi sadece deprem bölgesinde değil tüm Türkiye’de görülmektedir. Ailesini, sevdiklerini, arkadaşlarını kaybedenlerin sayısı her geçen gün artıyor. Ancak beyin sarsıntısı korkusunu çok fazla içselleştirmek bazen fizyolojik sorunları da beraberinde getirebilir. Memorial Bahçelievler Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzm. Ps. Ayşe Burcu Durak, deprem kaygısının insan sağlığına etkisi hakkında bilgi verdi.
Deprem korkusu hızla artıyor
İnsan hayatı boyunca bir dizi olay yaşar, bazı olaylara tanık olur ve bu olaylardan etkilenir. Bunun sonucunda bir grup insan korku, panik ve farklı duygular hisseder ve bunun sonucunda bazı hastalıklar ortaya çıkabilir. Hayatı boyunca sevdiği birinin ölümü, savaşlar, afetler (deprem, yangın, sel), kazalar gibi olumsuz olaylar yaşayabilir. Son dönemde yaşanan deprem birçok vatandaşın hayatında da olumsuz sonuçlar doğurdu. Hayatını kaybedenlerin yakınları başka can kayıplarına neden olma kaygısıyla beyin sarsıntısı korkusu, deprem bölgesinde yaşamayanlar ise olumsuz durumlarla karşılaşıp aile ve yakınlarını kaybetme kaygısı yaşayabilirler. Beyin sarsıntısı korkusu iki şekilde ortaya çıkar; biri depremi doğrudan yaşamış biri olmak, diğeri ise sarsıntıyı yaşamadan haberler veya sosyal medya aracılığıyla dolaylı olarak tanık olmaktır. Deprem korkusu nedeniyle sürekli huzursuz olma, kapalı bir alana girememe (klostrofobi), sıkıntı ve boğulma hissi yaşanabilir.
Psikolojimiz fizyolojimizi etkiler
Deprem korkusu gibi sürekli bir gerilim halinde olma psikolojisi bireyde fizyolojik hastalıklara yol açabilmektedir. Vücudun kronik gerginliğe maruz kalması farklı hastalıklara neden olabilir.
Yaşanan olaylar kişide gergin etkiler yaratır. Herkesin stresli olaylara verdiği tepkiler farklıdır.
Stres anında vücudumuzun bizi hayatta tutmak için verdiği temel tepkiye “savaş ya da kaç tepkisi” denir. Böyle bir aşamada kişi alarm aşamasındadır, bu aşama kişiyi tehdit edici bir durumla karşılaştığında vücudunun savaş ya da kaç yansımasına hazırlar.
Gergin durum uzun süreliyse ve çözümü sıkıntı vericiyse, uzun süreli alarm durumunda bir grup fizyolojik ve psikolojik yansıma ortaya çıkar.
Bu yansımalar;
- Uyku bozuklukları
- sinirlilik, gerginlik
- motor uyum bozuklukları
- Yorgunluk
- depresyon
Bu reaksiyonlar, birçok organda hastalık için değerli bir nedensel rol oynar.
- beyin yapısında
- Endokrin sistemde
- nörotransmitter salınımı ve geri alımı
- Nöroimmün sistemde
çeşitli değişikliklere neden olabilir.
Bu hastalıklara dikkat
Stres durumlarında böbrek üstü bezi hızla böbreklerin üzerinden kortizol üretir. Sağlıksız bir durumda kortizol salınımı arttığında gece uykuya dalmak ve sabah erken kalkmak zordur. Bu semptomlar zamanla sirkadiyen saati bozarak uyku apnesi, kalp-damar hastalıkları, diyabet, obezite ve farklı hastalıklara neden olur. Bu gibi durumlarda bireylerde zayıflamış bağışıklık sistemi, kanser, metabolik hastalıklar, depresyon, sindirim sistemi hastalıkları, kaslarda kronik ağrılar veya migren gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Beyin sarsıntısı sonrası psikolojimizin fizyolojik hastalıklara yol açmaması için uygun zamanda uzman yardımı almak değerlidir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
